Türkçe MetinBaskıyla kendi anadilinden uzaklaştırılan ve çok iyi öğrenilemeyen bir Türkçe ile büyüyen bu çocukların öğrenmeleri , düşünmeleri başarılı ve mutlu bireyler olmaları ne ölçüde gerçekleşebilirdi! Ali İhsanAKSAMAZ* Türkiyede, Türkçenin dışında onlarca anadili konuşulmaktadır. Bunlardan bazıları neredeyse bu coğrafyayla aynı yaşa sahip. CHPnin tek parti yönetimi, ta başından beri bu dillerin varlıklarını tanımaya yanaşmadı. Bu dillerin gelişmeleri ve kurumsallaşarak sonraki kuşaklara yazılı olarak aktarılmaları engellendi. Bütün bunların da ötesinde, bu dillerin o günkü halleriyle bile konuşulmaları bazı dönemlerde yasaklandı. Bu ülkenin yurttaşlarının anadillerini geliştirerek gelecek kuşaklara aktarılmasını çok gören hakîm siyasî anlayış, yabancı dilde eğitim yapan okulların açılmasını bütün gücüyle desteklemiş ve bunda bir sakınca görmemiştir. Türkçeyi doğal olmayan yollarla herkesin anadili haline getirmeye çalışan anlayış, Türkiyede konuşulan diğer anadillerin gelişimini engelleyerek yok olma noktasına getirmekle kalmamış, Türkçenin de yabancı diller etkisine girmesine hizmet etmiştir. CHPNİN TEK PARTİ YÖNETİMİ CHPnin tek parti yönetimi, anadilleri Türkçeden başka diller olan çocukları ilkokula başladıklarında hiç bilmedikleri veya çok az bildikleri dil olan Türkçeyle eğitim- öğretime zorlayarak, onların travmalar geçirmelerine ve ne kendi anadillerini ne de Türkçeyi iyi konuşabilen kuşaklar olarak yetişmelerine sebep olmuştur. Baskıyla kendi anadilinden uzaklaştırılan ve çok iyi öğrenilemeyen bir Türkçe ile büyüyen bu çocukların öğrenmeleri , düşünmeleri; kendilerini, çevrelerini, ülkelerini ve dünyayı algılayabilmeleri, değerlendirebilmeleri ve toplumsal üretime lâyıkıyla katılabilmeleri, başarılı ve mutlu bireyler olmaları ve sonraki kuşaklara rehberlik edebilmeleri ne ölçüde gerçekleşebilirdi! Mayasında bu gibi travmalar olan bir toplumun bireyleri, kendilerini ifade edemedikleri Türkçeyi yabancı dillere karşı kıskançlıkla günümüzde nasıl sahiplenebilirlerdi! ANADİLİ EĞİTİM-ÖĞRETİMİ Türkiyede bugüne kadar, anadili eğitim-öğretimi ve veya anadilinde eğitim-öğretim tartışmaları ne yazık ki, sağlıklı olarak tartışılıp çözüm yolları üretilememiştir. Kuşkusuz en önemli sebep, CHPnin tek parti yönetiminin soğuk savaş yıllarını da izleyerek günümüze kadar ulaştırdığı yasak ve uygulamalarıdır. Soğuk savaş yıllarının sona ermesiyle birlikte ortaya çıkan nispî özgürlük ortamında da, anadili sorunu sağlıklı olarak tartışılamamış ve çözüm yolları önerilememiştir. Bunun günümüzdeki bir sebebi, hâlâ etkili olan CHPnin tek parti yönetiminin yasak ve uygulamalarıysa, önemli bir diğer sebep de, konuya bizim olmayan terimlerle yaklaşılması ve bir anadiline aidiyet fetişizmidir. İSLÂM AZINLIK DİLLERİ Siyasî iradenin 1965te İslâm Azınlık Dilleri ve günümüzde ise, Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçeler olarak adlandırdığı Türkçe dışındaki bu anadiller ister yüz kişilik bir köyde yaşıyor olsun, ister çok daha fazla sayıdaki insan tarafından toplu ve dağınık olarak çok daha geniş yerleşim birimlerinde yaşatılıyor olsun; geliştirilebilmeli ve her türlü kitle iletişim araçlarıyla gelecek kuşaklara aktarılabilmelidir. Konuya kafa yoranlar, her anadiline bu anlayışla yaklaşma sorumluluğunu asla göz ardı etmemelidir. (*) Araştırmacı-Yazar. |