Artvin’de Bir İlçenin Kaderi Böyle Değişti

23/06/2016 08:59

Artvin’in Doğal Zenginliklerine Sahip En Önemli İlçesi Murgul Geçmişi Gibi Parlak Bir Geleceği Arayan İlçe.


Haber: Hayati Akbaş







Şimdi sizlere bir ilçeden bahsedeceğiz. Bu ilçemiz adeta yeniden doğuşu yaşayan ilçemiz olan Murgul ilçesi. İlimizin en düşük nüfusuna sahip olan Murgul ilçesi şimdilerde geriye göç alan ilimizin ender ilçesi konumunda. Murgul ilçesi 7 bin 121 nüfusu ile ilimizin en düşük nüfusuna sahip ilçesi nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altında bulunuyor. Nüfus değişken olup arazı yetersizliği iş istihdamı yaratılamaması nedeniyle devamlı göç veren ilçe son yıllarda geriye göç alan ilçe konumunda yer alıyor, dedik. Pekiyi ama acaba neden dolayı geriye göç alıyor. Bunu sizlerle paylaşacağız.

Murgul Bakır Yataklarının özelleştirilmesinin ardından Cengiz İnşaat tarafından işletilmeye başlanması bir ilçenin kaderini değiştirdi

Karadeniz Bakır İşletmeleri A. Ş. Karadeniz bölgesindeki Murgul, Küre, Espiye ve diğer maden sahalarından bakır, bakırlı pirit ve bunlara mahlut diğer cevherleri çıkarmak ve mevcut tesislere ilave olarak yeni tesisler kurmak, yeni cevher yatakları bulmak ve işlemek maksadı ile 28. 05. 1968 tarihinde %49 hissesi Etibank’a %51 hissesi de özel kişi ve bankalara ait olmak üzere 300 Milyon TL sermaye ile kurulmuştur.

Şirketin kuruluşunu müteakip Murgul, Küre ve Samsun İşletmelerinde gerekli yatırım faaliyetlerine başlanmış, Murgul İşletmesinde 1973 yılında bakır ve pirit konsantre, Samsun İşletmesinde 1973 yılında blister bakır, 1975 yılında da sülfürik asit üretimine geçilmiştir. Sürmene Kutlular İşletmesinde de 1980 yılında yatırım faaliyetlerine başlanarak 1985 yılında üretime geçilmiştir. Murgul, Kutlular ve Etibank Küre İşletmesinde üretilen bakır konsantreler Blister Bakır üretilmek üzere Samsun İşletmesine gönderilmiş, pirit konsantreler işletmelerden alıcısına satılmıştı.

Şirketin blok olarak özelleştirilmesi bu kapsamda daha önce yapılan ihalelerle gerçekleştirilememiştir. Ancak Samsun İşletmesi izabe ve asit tesisleri 1. 067. 845m2 arsalarıyla birlikte 24. 02. 2004 tarihinde varlık satışı yöntemiyle yapılan ihale sonucu özelleştirilmiş ve 12. 04. 2004 tarihinde alıcısı olan CE-KA ( ETİ-BAKIR A. Ş. ) ye devredilmişti.

K. B. İ. tarafından Madencilik faaliyetleri Murgul da 1971 yılından beri devam ettirilmiş ve burada üretilen bakır konsantre K. B. İ. ’nin Samsun’daki tesislerinde işlenmek üzere Samsun’a gönderilmiştir. Samsun İşletmesi Özelleştirme kapsamında 2004 yılının Nisan ayında alıcısına devredildikten sonra Murgul'da üretilen bakır konsantre Hopa limanından yurt içi veya ihracatla yurt dışı firmalara satılmıştı.

Son olarak, 25 Mayıs 2006 tarihinde yapılan özelleştirme ihalesi ile Samsun'da kalan net 1. 244, 000m2 arazi (100 parsel) ve sosyal tesisler Murgul İşletmesi'nin, 1. 499. 706m2 arazisi ve Hopa tesisleriyle birlikte tamamı, Murgul'daki Hidro Elektrik Santralinin (HES) 36 yıllık işletme hakkı ve şirketin uhdesinde bulunan 6 adet maden sahalarının işletme haklarının satışı gerçekleştirilerek 06. 07. 2006 tarihlerinde Samsun'daki taşınmazlar ve Murgul İşletmesi'nin, 25. 09. 2006 tarihlerinde de Murgul Hidro Elektrik Santrallerinin işletme haklarının alıcı olan ETİ-BAKIR A. Ş. 'ye devirleri yapılmıştı.

Murgul halkı özelleştirme kapsamına giren KBİ Bakır İşletmelerinin özelleştirilip özelleştirilmeyeceğini, özelleşirse de işletilip işletilmeyeceğini merak ediyordu. Zira özelleştirme rakamları üstelik özelleştirmeye Samsun işletmesinin dahil olması; -Acaba mal varlığı için mi satın alınıyor, sorusunu akıllara getiriyordu. Bütün herkes şimdi bu özelleştirme sonrasında Cengiz İnşaat’ın ne yapacağını merak ediyor. Olumlu beklentilerde vardı olumsuz beklentilerde. Hani derler ya çıkmamış candan ümit kesilmezdi, Murgul halkı da ilçenin çıkmayan canından ümit kesmiyor, madenin çalıştırılması ihtimalini büyük bir arzu ile bekliyordu.

KBİ eskisinden de daha emin ellerde

KBİ’nin özelleştirmesinin ardından Cengiz İnşaat akılcı bir politika uyguladı. Önce tüm hatları ile Murgul Damar Bakır İşletmeleri modernize edildi. Bütün makine parkı yenilendi. Deneyimli ve tanınmış simalarla çalışan kadro yenilendi. İş bilen isimler işin başına getirildi. Bir taraftan yeni rezervler aranırken diğer taraftan ise eski rezervlerin daha rantabl hale nasıl getirileceği masaya yatırıldı. Akılcı çözümler masaya yatırıldı ve uygulandı. Şirketin biran önce kara geçmesi değil emin adımlarla kara geçmesi hedeflendi. Deyim yerinde ise bir tek kuruş dahi boşa harcanmadı. Devlet elinde iken dahi kat edilemeyen mesafeler birkaç yılda kat edildi. Verilen emekler boşa çıkmadı ve KBİ yeniden kar etmeye başladı. Maden rezervleri iyi kullanıldı ve yeni rezervler bulundu. Daha yenileri de aranmaya devam ediyor. Her hattıyla işletilmeye uygun hale getirilen Murgul Damar Bakır İşletmeleri sadece şirketin değil Murgul’un da yüzünü güldürdü. Alınan tüm olumlu sonuçlar bir tek sözü söyletti. İşte bu söz; “Keşke bütün özelleştirmeler bu şekilde olsa. ”sözü oldu.

Türkler Maden işletemez sözleri ise tarihteki yerini aldı. KBİ yeniden doğarken Murgul’da yeniden doğurdu. Murgul’daki çalışan sayısı yüzlü rakamların altına inmişken yeniden yedi yüzlü rakamları geçti. Çalıştırılmayacak, ilçe yok olacak, herkes göç edecek derken bir ilçe maden yatakları ile birlikte yeniden doğdu. Ülkemizin en önemli maden cevheri düzgün bir işletme ile ülkemize önemli bir katma değer sağlamaya başlarken bir ilçede yaşanan göçün de geriye dönmesine neden oldu Bir ilçe yeniden doğmaya başladı.

Bir ilçenin kaderi işte böyle değişti

Maden tesislerinin kapanmasının ardından küçülen ve köy olmaya doğru giden Murgul ilçesi madenin özelleştirilmesinin ardından adeta yeniden dirildi. Bu sözü söylerken öylesine söylemiyoruz. Sadece Murgul ilçesi değil ilçeye bağlı olan Damar Beldesi’de köyleşen görüntüsünden kurtuldu. Damar’daki yataklarda çalışan işçilerin önemli bir bölümü Damar’da ikamet etmeye başlarken, diğer bir bölümü ise Murgul ilçesinde yaşamaya başladı. Belde de ve ilçede duran ve de daralan ekonomide ciddi rahatlama yaşandı. Artık Murgul’da yaşayan herkes gülmeye başladı. İlçeden göç eden insanların önemli bölümü geriye dönerken Bakır yataklarında yaşanan olumlu gelişmeler halkında geleceğe güvenle bakmasını sağladı.

Gelecek artık Murgul’un

Damar ve Murgul’a sağladığı istihdam ve oluşturduğu yan iş kolları ile Eti Bakır Murgul Damar İşletmeleri geleceğe güvenle bakmayı da öğretti. Yaşanan tüm olumlu gelişmeler ve şirketin geleceğe dönük attığı emin adımlar daha uzun yıllar Murgul’da madencilik faaliyetinin olacağını gösterdi. Bakır yataklarının kötü günlerinde Murgul’da yaşayan çocukların hayali hangi ile göç ederim olurken, şimdilerde artık hayalleri bakır yataklarında çalışırıma döndü. Kısacası KBİ Murgul’a ve Damar’a yeniden hayat verdi. Sadece verdiği bu hayatla kalmadı ilin sosyo, kültürel, sportif ve ekonomik hayatına da ciddi katkılar sağladı. Maden şirketi ilçeye dışarıdan gelmiş gibi değil adeta ilçede doğup büyüyen bir kişi mantığı ile çalışarak ilçeye ve beldeye de destekler sağladı Sadece istihdam değil diğer alanlarda da destek vererek ilçenin ve beldenin değişmesine ve de gelişmesine destek oldu.

İşte bütün bunlarda yapılan özelleştirmenin ne derece doğru bir adım olduğu gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi. Şimdilerde nüfusu on binlere dayanan Murgul geleceğine daha da güvenle bakıyor.

Murgul Deresi artık temiz ve berrak akıyor

Lebiskür Deresi üzerinde inşa edilen atık barajı sonucunda Murgul Deresi temiz akmaya başladı.

Etibakır Murgul İşletmeleri 50 yıllık bir sorunu daha çözdü. Bakır yataklarının özelleştirilmesinin ardından elli yıllık sorunları kucağında bulan Cengiz İnşaat çok önemli çalışmalara imza atarak 50 yıllık sorunları bir bir çözdü. Önce cevher atıklarının depolandığı tumba sahasında olası bir kapanma sonucunda oluşabilecek sele önlem alan şirket daha sonra 50 yıldır silis yüzünden gri bir şekilde akan Murgul Deresi’nin de bu sorununa çare buldu. KBİ’yi devir aldıktan sonra hiçbir masraftan kaçınmayan şirket, Murgul Deresi’ni de temizleyerek yapılan acımasız eleştirilere de anlamlı bir şekilde cevap vermiş oldu.

Yaklaşık 20 milyon dolara atık barajı yapıldı

Murgul Damar bakır yataklarında bakır üretimi gerçekleştirilirken önemli bir kimyasal olan silisyum yani silis kullanılıyordu. Bu madde üretim esnasında kullanıldıktan sonra Murgul Deresi’ne Lebiskür deresi aracılığıyla Murgul Deresi’ne oradan da Çoruh’a akıtılıyordu. Murgul deresi akan silis sebebiyle gri akıyor ve deredeki yaşam neredeyse sıfıra iniyordu. Doğal yaşamı olumsuz bir şekilde engelleyen silis sorununa KBİ’nin özelleştirilmesinin sonrasında çözüm bulundu. Üstelikte yaklaşık 20 milyon dolar harcanarak çözüm bulundu. Özelleştirme sonrasında bu sorunu kucağında bulan şirket, nedenini anlayamasa da aldıkları eleştirilere gözlerini kapayarak görevlerini yaptılar. Sözde çevreci geçinen insanların yaptıkları eleştirilere üstelikte 50 yıl boyunca devlette iken susan çevrecilerin bu eleştirilerine aldırmadan özelleştirmeden kısa bir süre sonra çok önemli iki sorunu birden çözdü. Yapılan yaklaşık 20 milyon dolarlık yatırım ile bakır işletmelerinden çıkan atık malzemeler Lebiskür deresi üzerine yapılan atık barajına depolanacak ve yıllardır siyah akan Kabaca ve Murgul Deresi artık yeşil ve temiz akıyor.

LEBİSKÜR TEMİZSU BARAJI

Atık Barajının üzerinde yapılan daha küçük temiz su barajı var. Lebiskür deresi üzerine yapılan temiz su barajı atık barajından daha küçük bir baraj. Toplam gövde dolgu hacmi 267 bin metre küp olan bu baraj için ise 210 milyon metre küp iken gövde yüksekliği 25 metre. Yatırım maliyeti 3 milyon 950 bin dolar olan Lebiskür Temiz su Barajında ise işlem tamamlanmış durumda.

Borçka Barajının da ömrünü uzatacak

Atık dediğimiz malzeme Borçka Barajı’na gidiyordu. Yılda 3 milyon tonluk katı atık denilen silis malzeme Borçka Barajı’na giderek barajı dolduruyordu. Barajın belirli bir ömrü var ve baraj yapılmadan önce Murgul deresinden yaklaşık Borçka Barajı’na 3 milyon tonluk malzeme gelecek diye hesaplanmıştı. Bu yapılan atık barajı ile bu malzemenin gitmesini önleyerek barajın ömrünü ve verimini daha da artırıldı.

Atık Barajında üretilen temiz su fabrikaya pompalanıyor ve su değerlendiriliyor

KBİ’de yapılan çevresel çalışmalar bununla da kalmadı. Atık Barajı sayesinde burada biriken su tekrar fabrikaya geri dönüşümünü sağlayarak bu su üretimde kullanılıyor. Fabrikadan giden atık malzeme atık barajının tabanına çöküyor. Çökertme içinde özel kimyasallar kullanılarak erken çökertme yapılıyor. Ve bu çalışma üzerine hem silis bu havuza akıtılmış oluyor ve temiz su üretiliyordu. Bu temiz su ise özel yüzen pompa sistemi ile fabrikaya pompalanıyordu. Bu temiz su pompalarla tekrar fabrikaya dönüyor. Fabrikada cevher üretimi için suya ihtiyaç var böylece fabrikanın da su ihtiyacını karşılamış oluyor. Fabrikanın kullandığı suda derelere zarar vermiyor.

Damar’da yapma bir Karagöl yapıldı

Etibakır Murgul İşletmeleri yaptığı çevreci çalışmalarına bununla da kalmadılar. Yapılan atık barajı sadece Murgul Deresini temizleme ile kalmadı birde yapma da olsa adeta doğal bir göl inşa ettiler. Üstelik yaklaşık 8 milyon metre küp hacimli 125 bin metre karelik bu gölün derinliğide şimdilik 73 metre. Yeşilliğin ortasında masmavi görünen göl çok yakında Damar Beldesi’ndeki Karagöl’ün pabucunu da attıracak gibi. Biz gördük çok beğendik, umarım sizlerde beğenirsiniz. Mutlaka görmenizi tavsiye ederiz. Çevrecilik ne demek işte burada görebilirsiniz.

Murgul Artık Rahat Uyku Uyuyor

Murgul Bakır Yataklarında cevher pasasının biriktirildiği tumbanın yer yer kapattığı Kabaca Deresi’nin bu sorunu Etibakır Maden İşletmeleri A. Ş. tarafından yapılan 2 derivasyon tüneli tamamlanıp kullanıma açılınca ilçenin rahat bir nefes alması sağlanmıştı. Şimdi artık ilçe daha rahat uyurken, maden şirketinin bu bilinçli ve çevreci yaklaşımı tüm kesimler tarafından taktir topluyor.

Murgul Damar’da bakır yataklarında cevher atıklarının depolandığı tumba sahasında meydana gelebilecek heyelanları önlemek maksadıyla Etibakır tarafından iki adet derivasyon tüneli yapıldı. Tünellerin tamamlanması ile Murgul ilçesi artık daha rahat uyumaya başladı.

Yaklaşık üç yıl önce Lebiskür Deresi’nin tumbayı hareketlendirerek heyelana neden olmasının ardından Kabaca Deresi’nin önü tıkanmış ve Murgul ilçesi büyük bir tehlike atlatmıştı. Bu olayın ardından Etibakır tarafından yapılacağının sözü verilen iki adet derivasyon tüneli şirketin söz verdiği sürede tamamlanarak 50 yıllık sorun çözülmüş oldu.

Büyük bir sorumluluk örneği gösterildi

KBİ’nin özelleştirilmesinin ardından Bakır Yataklarını işletmeye başlayan Etibakır’ın yetkilileri ayında meydana gelen heyelandan sonra şirketlerinin bir takım çevreler tarafından acımasızca eleştirilmesine rağmen, elli yıllık çözüme çok kısa sürede çözüm bulunduğu hatırlatıldı. Lebiskür deresine 1553 metre uzunluğunda, Kabaca Deresi’ne ise 760 metre uzunluğunda iki adet derivasyon tünelinin tamamlandığı ve bununla da kalınmayarak üçüncü bir tünel daha inşa edilerek suyun derivesinin sağlandığı öğrenildi. Ayrıca Derivasyon tünellerinin önünün kapanmaması içinde büyük maliyetler harcanarak tahkimat çalışması ve istinat duvarları yapıldı. Üçüncü tünelin mesafesinin 4 bin metre uzunluğunda olduğu ve bu tünelin ise aynı zamanda enerji santrali için su alımı olarak ta kullanılırken Murgul halkının tumbanın kapanması ve buradan de sel ve de heyelan oluşmasına dayalı endişelerinin de tamamen giderildiği belirlendi.

Tüneller Kabaca ve Lebiskür derelerini kontrol altında tutuyor

Cevher atık sahasında Lebiskür deresi ile Kabaca deresinin derive edildikleri derivasyon tünellerini tamamlayarak büyük bir sorunu daha çözen Etibakır bu tüneller sayesinde belki de bu soruna yüz yıllarca yıl sürecek çözüm bulmuş oldu. Tünelleri gezerek yetkililerden bilgi alırken her iki tünelinde derelerin en feyezanlı dönemlerindeki su miktarı yaklaşık 3 katını alabilecek düzeyde yapıldığını öğrenildi. Yapılan tünellerin belirtilen sürelerde tamamlandığını artık Murgul için tumbanın kesinlikle bir tehlike olmaktan çıktığını ifade edildi.

Çevreye zarar vermeden çevreci bir üretim

Bunun yanında projenin hayata geçirilmesiyle Lepüskür Deresine Karadeniz Bakır İşletmeleri döneminde dekabaj denilen cevherin üzerinde cevher içermeyen malzeme atılıyordu. Belirli bir ağırlığa eriştiğinde Murgul ve Kabaca Deresine heyelan geliyordu ve bu dereleri kapatıyordu. Bunun içinde şirket farklı çözümler daha oluşturmuş durumda. Şu anda maden sahasından çıkan dekabaj denilen cevher içermeyen malzeme atık barajı projesinde kullanılıyor. Sahanın cevher içermeyen kesimlerine stoklanıyor. Bu proje sayesinde Lepüskür Deresine dekabaj denilen malzemenin atılması da durduruldu. Bu ve benzeri çalışmalar ile Fabrika tamamen revize edildi. Daha önceden çevre kirliliğine sebep olan etkenler ortadan kaldırıldı. Şu anda cevher kırma bantlardan giderken püskürtme metodu ile ıslatılıyor. Şirket, fabrikanın revizesi ile atık barajının yapılamasıyla yaklaşık 40 milyon dolarlık bir harcama yaptı. Bu şekilde Karadeniz Bakır İşletmelerinden alınan fabrika çevreye zarar vermeden cevher üretimi gerçekleştiriyor.

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz haber sitemize 23.06.2016 tarihinde Hayati Akbaş tarafından girilmiştir. Her ne kadar yayın ilkelerimiz doğrultusunda belli bir süzgeçten geçirmiş olsak da haberin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, haber metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu muhabirin iznine tabidir.
Benzer Haberler
Benzer içerik bulunamadı.


En Çok Okunan Yaşam Haberleri
 » Türklim Olağan Genel Kurulu Yapıldı...
 » Necmettin Orman Vefat Etti!...
 » Hopa’da Gözyaşı Ve Acı Vardı...
 » Chp’den Sonra Akparti’den Miting Ha...
 » Rauf Başar Ödül Töreni Düzenlendi...
 » Artvin’de Kayak Şenliği Sona Erdi...
 » Doğu Karadeniz İçin Yeni Bir Fırsat...
 » Hopa’nın Kadınları, Muhteşemsiniz!...
 » Hopa Tso Açü Meslek Yüksekokulu’nu...
 » Hopa’da Sivil Savunma Programı Gerç...