Olumsuz Cümle

21/01/2005 19:14

Türkçe Metin

OLUMSUZ CÜMLE
Cümlede geçen yüklemin önüne “VAR” eki getirilir.
-K’oçik stoli var-moktu . -Adam masayı devirmedi.
-Berek dido var-imgaru. –Çocuk çok ağlamadı.
Cümleleri , birer olumsuz cümledir.
Bu kelimenin sonundaki “R” harfi , konuşma dilinde çoğu kez kullanılmamaktadır. Ancak, konuşma alışkanlığına zaman zaman ters düşse bile, dibilgisi kuralları gereği herzaman için bu kelimeyi “VAR” şeklinde kullanmak gerekir.
Fiil kökünün önünde “R” harfinin bulunması veya kökün sadece “R” harfinden ibaret olması durumunda ise;
“O+R+APU =OLMAK gibi”, ”R” harfinin biri düşer.
Va(r)ren :Yoktur , Va(r)rûu: Yoktu. İfadelerinde bu durumu görmek mümkündür. (ORAPU Fiilinin çekimine bakınız!)

OLUMSUZ SORU CÜMLESİ
Cümlede geçen yüklemin önüne “VAR”, sonuna ise “İ” ekleri getirilir.
-K’oçik stoli var-moktu-i? –Adam masayı devirmedi-mi?
-Berek dido var-imgaru-i? –Çocuk çok ağlamadı-mı?
-Emus onçviru var-uçkin-i ? –O, yüzmeyi bilmiyor-mu?
-Nana Xopa’şa var-idu-i? –Anne Hopa’ya gitmedi-mi?
Cümleleri, birer olumsuz soru cümlesidir.
OLUMSUZ EMİR CÜMLESİ

Ya, cümlenin önüne”MO” eki getirilir, veya “VAR” eki ile teşkil edilir.
-Beres mo-geçap! –Çocuğa vurma! Veya,
-Beres var-geça! -Çocuğa vurma!
Olumsuz emir cümlesinin bir diğer şekli de istek kipindedir;
-Beres var-kogeça! –(Sakın) çocuğa vurmayasın! Şeklidir.
-Em kart’alis moç’arup!Veya,
-Em kart’alis var-ç’ara! –O kağıda yazma!
-Em kart’alis var-doç’ara! –O kağıda sakın yazmıyasın.
-Didi zoğas moinçvir! - Didi zoğas var-inçvira!(Büyük denizde yüzme. )
-Pucis var-kogeça! -İneğe vurmıyasın!
-Stoli var-gökta! -Masayı devirme!
-Stoli var-kagökta! –Masayı devirmiyesin!
Cümlelerinin her biri, birer emir cümlesidir.
cumalepe@mynet. com

En Çok Okunan Dilbilgisi Kültür Sanat Yazıları
 » İ S İ M (coxo)...
 » L A Z L A R...
 » Lazcada Fiiller-3...
 » Lazcada Şiveler...
 » Lazcada Fiiller-1...
 » Lazcada Sayılar...
 » Lazcada Önekler-3...
 » Lazca...
 » Laz Alfabesi - Lazuri Alboni...
 » Basit Cümle...

En Çok Yorumlanan Dilbilgisi Kültür Sanat Yazıları