Artvin Sağlık İl Müdürlüğü Obozite'ye Karşı Mücadele Başlattı

06/02/2012 13:43

Obezite (şişmanlık) Konusunda 70 Soru 70 Cevap.


Haber: Hayati Akbaş







Artvin İl Sağlık Müdürlüğü resmi internet sitesinden yaptığı açıklama ile ülkemizde sıkça görülmeye başlanan Obezite hastalığı ile ilgili olarak hazırlanan 70 soru ve cevaplarını açıkladı.

Artvin İl Sağlık Müdürlüğü internet sitesinden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi; ‘‘Ülkemizde görülme sıklığı giderek artan Obezite ile mücadelede halkımızın doğru bilgilendirilmesi çok önemlidir. Sağlığın geliştirilmesi ve Obezite başta olmak üzere pek çok hastalıktan korunmada sağlıklı beslenmenin öneminin farkında olunması, beslenme ve fiziksel aktivite ile ilgili bilimsel geçerliliği olan doğru bilgilerin halka ulaştırılması yanlış alışkanlıkların değiştirilmesi, doğru olanların öğrenilip uygulanmasında yurdumuzun dört bir köşesinde büyük fedakârlıklarla çalışan sağlık çalışanlarımıza önemli sorumluluklar düşmektedir. Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı kapsamında İl Sağlık Müdürlükleri koordinasyonunda sağlık çalışanlarımız tarafından yürütülen beslenme, Obezite ve fiziksel aktivite eğitimlerinde standardizasyonun sağlanması ve mesaj kirliliğinin önlenmesi amacıyla "Obezite (Şişmanlık) Konusunda 70 soru 70 cevap" hazırlanmıştır.

Hazırlanan 70 soru ve cevapları şu şekildedir;

Obezite veya Şişmanlık Nedir?

Obezite, bir başka deyişle şişmanlık sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veya aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmaktadır. Obezitenin belirlenmesinde sıklıkla Beden Kitle İndeski (BKİ) veya Bel/Kalça Oranı kullanılır.

Beden Kitle İndeksi Nedir?

Boya uygun vücut ağırlığının belirlenmesinde Beden Kitle İndeksi (BKİ) kullanılır. BKİ formülü aşağıda verilmektedir. BKİ= Ağırlık (kg) / Boy uzunluğu (m2)

Örnek: 1. 70 m boyunda ve 75 kg ağırlığında olan bir insanın BKİ değeri şöyle hesaplanır:

BKİ= 75 / (1. 70)2 = 75 / 2. 89 = 26 kg/m2

Yetişkinler için, BKİ'nin 18, 5 ile 24, 9 arasında olması boya uygun vücut ağırlığına sahip olunduğunun göstergesidir.

BKİ'nin18. 5'dan düşük olması zayıflığın, 25 ile 29, 9 arası fazla kiloluğun, 30 ve üzerinde olması ise Obezitenin (şişmanlık) göstergesidir.

Bel/Kalça Oranı Nedir?

Karın yağ miktarını yansıtan ve bel çevresinin kalça çevresine bölünmesiyle bulunan bir değerlendirme kriteridir. Kadınlarda > 0. 85, erkeklerde >1. 00'ın üzerinde olması obeziteyi belirtir. Özellikle kalp ve damar hastalıkları için önemli bir kriterdir. Bel çevresi de vücut ağırlığının değerlendirilmesinde önemli bir ölçüttür. Bel çevresinin erkeklerde 102 cm ve kadınlarda 88 cm üzerine çıkması hastalık riskini arttırır.

Obezite neden oluşur?

Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz fiziksel aktivite Yaş Cinsiyet Eğitim düzeyi Sosyokültürel etmenler Gelir durumu, Hormonal ve metabolik etmenler Genetik etmenler Psikolojik problemler. Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama Sigara- alkol kullanma durumu Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresanlar vb. ) Doğum sayısı ve doğumlar arası süre

Obezite bir hastalık mıdır?

Evet. Eski çağlarda zenginliğin simgesi olduğu düşünülen obezite günümüzde tedavi edilebilen kronik bir hastalık olarak kabul edilmektedir.

Obezitenin çeşitli tedavi yöntemleri vardır. Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler beş grup altında toplanmaktadır:

1. Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi

2. Egzersiz tedavisi

3. Davranış değişikliği tedavisi

4. İlaç tedavisi

5. Cerrahi tedavi

Obezite tedavisi hekim, diyetisyen, psikolog, fizyoterapistten oluşan bir ekip tarafından düzenlenmelidir.

Obezite tedavisinin amacı nedir?

Obezite tedavisinde amaç, gerçekçi bir vücut ağırlığı kaybı hedeflenerek, obeziteye ilişkin hastalık ve ölüm risklerini azaltmak, bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.

Obezite tedavisinde vücut ağırlığının altı aylık dönemde %10 azalması, obezitenin yol açtığı sağlık sorunlarının önlenmesinde önemli yarar sağlamaktadır.

Obezitenin yol açtığı sağlık sorunları nelerdir?

İnsülin direnci – Hiperinsülinemi, Tip 2 Diyabet, Hipertansiyon, Koroner arter hastalığı, Hiperlipidemi – Hipertrigliseridemi, Metabolik sendrom, Safra kesesi hastalıkları, bazı kansertürleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri) Osteoartrit Felç, Uyku apnesi Karaciğer yağlanması Astım, Solunum zorluğu Gebelik komplikasyonları Adet düzensizlikleri Aşırı kıllanma, Ameliyat öncesi ve sonrası komplikasyon riskinin artması Toplumsal uyumsuzluklar, Özellikle sık aralıklarla ağırlık kaybetme ve kazanma sonucunda deri altı yağ dokusunun fazla olması nedeniyle deri enfeksiyonları, kasıklarda ve ayaklarda mantar enfeksiyonları Kas-iskelet sistemi problemleri

Sağlıklı zayıflamak için nelere dikkat edilmelidir?

Boya uygun ağırlık hedeflenmeli, ideal ağırlıkta olanlar kilo almaktan kaçınmalıdırlar. Şişman olanlar önce fazla ağırlık artışını önlemeli daha sonra sağlıklarını korumak için ağırlık kaybedilmesini hedeflemelidir. -Ağırlık kaybı haftada 0. 5–1 kg olacak şekilde planlanmalıdır.

- Günde 3 ana öğün, 2–3 ara öğün tüketilmeli, öğün atlanılmamalıdır.

- Günde en az 8–10 su bardağı su içilmelidir.

- Düzenli olarak fiziksel aktivite yapılmalıdır.

- Alınan enerji ile tüketilen enerji miktarı dengelenmelidir.

- Vücut ağırlığının korunmasında davranış değişikliğinin önemli olduğu unutulmamalıdır.

Diyet (perhiz, rejim) nedir?

Diyet; sağlığı korumak veya düzeltmek amacıyla uygulanan beslenme düzenidir. Günümüzde yaygın olarak diyet denildiği zaman zayıflama diyeti anlaşılmaktadır. Oysa diyet kelimesi bazı hastalıklarda beslenme programının adı (Diyabetik diyet vb) veya sporcu diyeti vb. özel durumu olan bireylerin beslenme düzeninin tanımlanmasında da kullanılan bir terimdir.

Şişmanlık söz konusu ise sağlığımızın bozulmaması için bir ayda en fazla kaç kilo verilmelidir?

Eğer kilolu iseniz ağırlık kaybetmeniz sağlık durumunuzu iyileştirir, vücut işlevlerinde gelişme sağlar ve yaşam kalitesini arttırır. Ancak hızlı kilo verme şişmanlığın oluşturduğu risklerden daha tehlikelidir. Zayıflama programları kişiye özel olmalıdır. Her birey için verilebilecek maksimum kilo o bireyin fazla kilosuna yaşına ve yaşam şekline göre farklılık gösterir. Haftada yarım kilo veya en fazla bir kilo ağırlık kaybı hedeflenmelidir. Yavaş verilen kilolar daha kalıcı olur, hızlı verilen kilolar hızla geri alınır. Amaç hızlı ve çok kilo vermek değil sağlığı bozmadan zayıflamak olmalıdır.

Çocukluk döneminde ağırlık denetimi nasıl olmalıdır?

Çocukların büyümeleri ve gelişmeleri için yeterli ve dengeli beslenmeleri gerekir. Aşırı enerji alımı ve fiziksel aktivite azlığı şişmanlığa yol açar. Çocuklarda erken yaşlardan itibaren sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılması gerekir. Yeterli sebze ve meyve, süt ve sütten yapılan besinler, yağsız et, tavuk, balık ve tahıl, fındık, fıstık tüketimi (enerji gereksinmesi göz önünde bulundurularak) çocuklarda desteklenmeli, yeterli tüketimi sağlanmalıdır. Şeker ve yağ içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. Çocukların televizyon, bilgisayar ve video oyunları için harcadıkları zaman sınırlandırılmalı, çocuklar daha fazla fiziksel aktivite yapmaya yönlendirilmelidirler.

Şişman çocuklar için uygun zayıflama diyeti nasıl olmalıdır?

Çocukluk dönemi henüz büyüme ve gelişmenin tamamlanmadığı dönemdir. Bu nedenle çocukluk ve ergenlik döneminde zayıflama diyeti uygulanmaz. Bu dönemde sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmalarına yardımcı olunmalıdır.

Yeni doğmuş bir bebek çocukluk obezitesinden nasıl korunur?

Altı ay tek başına anne sütü verilmesinin, 6. aydan sonra emzirmenin sürdürülmesi ile birlikte güvenilir, uygun kalite ve miktarda tamamlayıcı besinlere başlanılmasının, en az iki yıl emzirmenin devam ettirilmesinin kısa ve uzun dönemde obezite ve kronik hastalık riskini azaltabileceği belirtilmiştir.

Gebelikte kazanılan kilolar doğum sonrasında nasıl verilir?

Doğum sonrası emziklilik döneminde zayıflama diyeti yapılmamalıdır. Özellikle emziklilik döneminin başında düşük kalorili diyet uygulaması süt yapımını azaltmakta ve sütün besin değerini olumsuz etkilemektedir. Başarılı bir emzirme, annenin gebelikte aldığı kiloların verilmesini destekler. Başarılı bir emzirmenin sürdürülmesinin yanı sıra yeterli ve dengeli bir beslenme ve düzenli egzersiz ile gebelikte alınan kilolar zaman içinde verilecektir.

İleri yaşlarda zayıflamak zorlaşır mı?

Metabolizma her on yılda bir yavaşlamakta, yaşla birlikte farklı beslenme alışkanlıkları oluşmakta, fiziksel aktivite düzeyi azalmakta, vücudun hormonal dengesi değişmektedir. Bunun yanı sıra geçmişte yapılan birçok diyet girişimi de durumu güçleştirmektedir. İleri yaşlarda da vücut ağırlığını dengelemek için yeterli ve dengelibeslenme ile birlikte yaşa uygun egzersiz programı seçilerek uygulanmalıdır.

Şişmanlığımdan dolayı rahatsızlık duymuyorum fakat etrafımdaki herkes zayıflamam gerektiğini söylüyor. Her insan zayıf olmak zorunda mıdır?

Şişmanlık; kalp-damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon gibi kronik hastalıklara zemin oluşturan ve yaşam kalitesini düşüren bir hastalıktır. Şişman bireylerin boy uzunluklarına göre olması gereken kiloya inmeleri istenilen bir durumdur. Bu zayıf olmak anlamına gelmemektedir. Zayıflık da şişmanlık gibi sağlık problemlerine yol açar. İstenmeyen bu sağlık problemlerinin önlenebilmesinde boya uygun kiloda olmak önemli bir etmendir. Zayıflamak istemeyen, kilolarından memnun olan şişman bireyler periyodik olarak mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurarak tıbbi açıdan izlenmelidirler. Böylece oluşabilecek herhangi bir sağlık problemini erkenden tespit etmek ve tedaviye başlamak mümkün olabilecektir.

Etkin kilo kontrol programları nasıl olmalıdır?

Başarılı kilo kaybı ve kilo kontrol programlarında en önemli özellik, vücut ağırlığını sabit tutmak veya azaltmaktır. Bunu yaşam şekli haline getirmek en önemli ilkedir. Davranış değişikliği, egzersiz ve diyet programları hafif şişmanlar için yeterlidir. Aşırı şişmanlar için ise sağlıklı kiloya ulaşmak için ek eğitim, sosyal destek ve profesyonel izlem gerekebilmektedir.

Yanlış zayıflama diyeti uygulamaları nelerdir?

Kişiye özgü olmayan diyetler (özellikle gazete, dergi vb. yayınlarda bulunan kişilerin özellikleri dikkate alınmayan diyetler) Kısa sürede hızlı kilo kaybı vaat eden "sihirli" veya "şok" diyetler. Bu tür diyetlerle ağırlık kaybı kısa sürede sağlanabilse de hızlı ağırlık kaybı nedeni ile ağırlığın korunması mümkün olamamaktadır. Tek besine dayalı diyetler kısa sürede etkili olmasına rağmen ağırlık kaybı kalıcı olmamaktadır ayrıca besin öğeleri yetersiz ve dengesizdir. Zayıflattığı öne sürülen ve pek çok yan etkisi bulunan ilaçlarla beraber önerilen diyetler.

Gerçek kilo kaybı yerine, sadece su kaybına neden olan diüretik ilaçlar veya saunalar. Beslenme konusunda uzmanlığı bulunmayan kişilerin önerdiği tüm diyetler hatalı zayıflama programları arasındadır. Kilo kontrolü için nereye başvurabilirim?Bağlı bulunduğunuz aile hekimine başvurduğunuzda sizin boy ve kilonuzu ölçerek Beden Kitle İndeksinizi hesaplayacak ve obezite durumunuz var ise gerekli tedaviyi almak üzere sizi dahiliye/endokrinoloji uzmanı ve diyetisyenin bulunduğu bir hastaneye sevk edecektir. Çok düşük kalori içeren şok diyetlerle kilo vermenin sakıncası var mıdır?Şok diyetler çok düşük enerji içerikleri nedeniyle kısa sürede hızlı kilo kaybı sağlayan diyetlerdir. Çok düşük enerjili diyetlerin; baş ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik, yorgunluk, bulantı, kusma, ishal, kabızlık, safra ve böbrek taşı, kalp ritminde bozukluk, tansiyon düşüklüğü, adet düzensizliği, kuru cilt, saç dökülmesi, saç incelmesi, uyuşukluk, soğuğa karşı tahammülsüzlük, idrarda protein görülmesi, mineral ve elektrolit dengesinde bozukluk, bazal metabolizma hızında azalma gibi sağlığı etkileyen yan etkileri olduğu unutulmamalıdır. Zayıflama diyetlerinde nelere dikkat edilmelidir?Diyete başlamadan önce hekim kontrolünden geçilmeli daha sonra diyetisyen kontrolünde zayıflama diyeti uygulanmalıdır. Zayıflama diyetleri bireye özgü olmalı, bireyin cinsiyetine, yaşına, boyuna, fiziksel aktivitesine, beslenme alışkanlıklarına uygun olarak planlanmalıdır. Yavaş ve uzun bir sürede zayıflamalı, ağırlık kaybı, haftada 0. 5-1 kg'ı geçmemelidir. Diyet ile birlikte düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır.

Zayıflayan kişi bir süre sonra neden tekrar kilo alır?

Eğer kişi zayıflama diyeti uygulanması sırasında elde ettiği olumlu alışkanlıkları bırakırsa, fiziksel aktivitesini arttırarak kilo verdiyse ve tedavi sonrası bu aktiviteleri terk ederse, çok düşük enerjili diyet yaparak kilo verdiyse ve tedavi sonrası aldığı enerjiyi arttırırsa, tedavi sonrası kilo koruma programına alınmazsa tekrar kilo alır.

Çocukluğumdan beri kiloluyum ve ailemde şişman. Şişmanlığın genlerle bir ilgisi var mıdır?

Şişmanlık sadece aşırı beslenme sonucu oluşmaz. Şişmanlığın pek çok nedeni vardır. Bu nedenlerden bir tanesi de genetik nedendir. Bazı çalışmalarda ebeveynlerin her ikisi de şişmansa çocuklardaki şişmanlık oranının %80, ebeveynlerden birisi şişmansa bu oranın %40, her iki ebeveyn de zayıfsa şişmanlık oranının %9 olduğu belirtilmektedir. Aile üyeleri sadece genleri paylaşmazlar aynı zamanda obeziteye katkıda bulunan beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzını da paylaşmaktadırlar. Bu nedenle obezite oluşumunda genetik etmenlerin belirleyici faktör olduğu konusunda kanıtlar çoğalmasına rağmen, hayat tarzı değişikliklerini genetikten ayırmak çok zordur.

Çok az yiyorum ama su içsem yarıyor! Neden bazı insanlar çok fazla yemek yedikleri halde şişmanlamazlar?

Şişmanlığın oluşmasında pek çok etken vardır. Genetik faktörler, metabolizmanın hızlı veya yavaş olması, beslenme alışkanlıkları, egzersiz alışkanlıkları vb. Tüm bu faktörler bireylerin kilo durumlarını etkiler. Obezitenin nedenini öğrenmek için önce hekime başvurulmalıdır.

Çok iştahlıyım. İştahıma engel olamadığım için sık sık atıştırıyorum ve kilo alıyorum. Buna nasıl engel olabilirim?

Yemek yemeden veya bir şeyler atıştırmadan önce, sizi yemeye yönelten duyguları ve olayları düşünün. Fiziksel açlık ile duyguların neden olduğu açlık arasındaki farkı anlamaya çalışın. Sıkıldığınız zaman, kızgınken veya üzgünken yemek istiyorsanız bu isteğinizi başka bir aktiviteye yönlendirin. Örneğin böyle hissettiğiniz zamanlarda yürüyüşe çıkın. Atıştırmalık besinleri evde veya işyerinizde bulundurmayın veya yüksek kalorili besinler yerine yakınınızda taze meyve ve sebze bulundurun. Böylece size sadece kalori vererek kilo almanıza neden olan besinleri değil, kalorisi düşük, besin değeri yüksek yiyecek ve içecekleri tercih etmiş olursunuz.

Fiziksel aktivite nedir?

Fiziksel aktivite, günlük yaşam içerisinde kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen, kalp ve solunum hızını arttıran ve farklı şiddetlerde yorgunlukla sonuçlanan aktivitelerdir. Yürümek, koşmak, sıçramak, yüzmek, bisiklete binmek, çömelmek-kalkmak, kol ve bacak hareketleri, baş ve gövde hareketleri gibi temel vücut hareketlerinin tümünü ya da bir kısmını içeren çeşitli spor dalları, dans, egzersiz, oyun ve gün içindeki aktiviteler (bahçe işleri ile uğraşmak, merdiven inip çıkmak, ev işleri vb) fiziksel aktivitedir.

Kaç tip fiziksel aktivite vardır?

3 farklı aktivite tipi vardır:

1- Aerobik aktivite: Kalp ve akciğerleri kuvvetlendirir. Bol oksijen kullanırve enerji harcatır. (Örnek: Yürüyüş, bisiklet, yüzme, tenis)

2- Kuwetlendirme ve ağırlık aktiviteleri: Bacaklar, kollar, göğüs ve karın bölgesine ait geniş kas gruplarını çalıştıran aktivitelerdir.

Bu tip egzersiz, kaldırma, hareket ettirme ve taşımaya yönelik vücudunuzdaki kas yüzdesini artırır. (Örnek: Yürüyüş, çocuk taşıma, serbest ağırlık kullanma)

3- Denge ve germe aktiviteleri: Daha az kalori yakar, kas boyunu uzatır ve uzanma, germe ve eğilmeye yönelik eklemlerin hareketlerinin artırır, Kas gerginliğini azaltır ve yaralanmaları önler. (Örnek: Yoga, hafif germe egzersizleri)

İyi planlanmış bir program her hafta bu üç tip egzersizi içermelidir.

Fiziksel aktivite, egzersiz ve spor arasında fark var mıdır?

Fiziksel aktivite; enerji harcamasıyla sonuçlanan tüm bedensel hareketlerdir. Egzersiz; zindeliği ve sağlığı geliştirmek için özel olarak tasarlanmış planlı ve yapısal tekrarlayıcı belirli bir süre devam eden hareketlerdir. Spor ise; kişinin kendi kendisini ya da rakibini aşmasını hedefleyen, rekabet içeren, belirli kurallarla sınırlanan, bireysel veya takım olarak yapılan kurallarla yönetilen fiziksel aktivitelerdir.

Fiziksel aktivitenin obezite tedavisinde faydası nedir?

Obez ve fazla kilolu bireylerde egzersiz, yağ dokusu ve karın bölgesindeki yağlanmayı azaltmakta, diyet yapıldığında görülebilen kas kütle kayıplarını önlemektedir. Ayrıca kan kolesterolü, kan yağları, kan şekeri ve kan basıncının dengelenmesine yardımcı olur, stresi azaltır ve kendine güveni artırır.

Zayıflamak için hangi egzersizi yapmalıyım?

Fiziksel aktivite programı bireye özgü, düzenli, devamlı ve severek yapılan bir program olmalıdır. Bu nedenle obez bireyler egzersize başlamadan önce hekime başvurmalı, sağlık kontrolünden geçtikten sonra fizyoterapist/egzersiz uzmanı tarafından verilen egzersiz programını takip etmelidirler.

Zayıflamak için diyet mi egzersiz mi daha etkindir?

Tek başına diyet veya egzersiz kilo vermede etkin olabilir; ama tek başına diyet veya egzersiz programının da avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır, fakat birlikte uygulandığında birbirlerini olumlu yönde etkilemekte ve denge sağlanmaktadır. Diyetle oluşan negatif enerji dengesi program başlangıcında hızlı kilo vermeyi sağlayabilir, ancak yağsız vücut kitlesi ve dinlenme metabolik hızı azalır. Egzersiz daha az kilo kaybına neden olur, ama yağsız dokunun korunması ve artışını sağlar ve dinlenme metabolik hızın azalmasını önler.

Günlük ne kadar süre ve şiddette fiziksel aktivite yapmalıyım?

Tüm yetişkinlerin her gün 30 dakika orta şiddette fiziksel aktivite yapmaları önerilmektedir. Ancak çok hareketsiz yaşam tarzı olanlar¬da ve başlangıçta çok hafif egzersizlerle başlanılmalı, egzersiz şiddeti kişinin uyumuna göre artırılmalıdır. Bu düzey bir aktivite, günlük 200 kkal enerji tüketimi yaptırır.

Fiziksel aktivite şiddeti ne demektir?

Egzersizin şiddeti hedef kalp hızı değeri ile belirlenir. Hedef kalp hızı, egzersiz süresince dakikada kalbin atması gereken sayıdır. Egzersize başlarken hedef kalp hızının maksimum kalp hızının ortalama;%60 seviyesinde olması hafif, %75 olması orta, %85 olması ise yüksek şiddette olduğunu gösterir. Maksimum kalp hızı ise; çok yoğun egzersiz süresince kalbin en hızlı atımıdır. Kişiden kişiye değişiklik gösterir. Maksimum kalp hızı, 220 sayısından yaş çıkarılarak bulunur. Örnek: 50 yaşında bir bireyin; Maksimum kalp hızı= 220 – 50 = 170'dir. Orta şiddette fiziksel aktivite sırasında hedef kalp hızı 170 x (%50-70) = 85-119 atım/dakika olmalıdır.

Orta şiddette fiziksel aktivite örnekleri nelerdir?

Orta şiddetteki fiziksel aktiviteler 150 kalori yakmak için gerekli süreyi

içeren aktivitelerdir. Bu aktivitelere örnek olarak şunlar sıralanabilir:

45-60 dakika voleybol,

45-60 dakika futbol,

35 dakika hızlı tempolu yürüyüş,

30 dakika bisiklete binme,

20 dakika yüzme,

15 dakika ip atlama gibi sporlar,

45-60 dakika araba yıkama,

45-60 dakika cam veya yer silme,

30-45 dakika bahçe işi,

15 dakika merdiven çıkma.

Egzersiz yapmanın bir yaşı var mıdır? Her yaşta egzersiz yapılabilir mi?

Evet, her yaşta egzersiz yapılabilir. Burada önemli olan sağlık durumuna, yaşa ve fiziksel uygunluk durumuna göre yapılabilecek egzersizlerin seçilmesidir.

Ev işleri spor yerine geçer mi? Zayıflatır mı?

Fiziksel aktivite, enerji harcamasıyla sonuçlanan tüm bedensel hareketlerdir. Ev işleri de fiziksel aktivite türlerinden biridir. Ancak sadece ev işleri yapılarak zayıflanmaz. Zayıflamak için her gün en az 30 dakika egzersiz yapılması önerilmektedir. En kolay egzersiz yürüyüştür. Yürüyüşe ısınma hareketleri ile başlanmalı, tempolu olarak yürünmeli ve soğuma hareketleri ile yavaş yavaş bitirilmelidir.

Egzersiz yapıyorum; ama hala kilo veremiyorum, neden?

Kişiler egzersiz programına başlayınca hemen kilo vermeyi bekler ve hızla kilo verememekten yakınırlar. Vücutlarındaki değişiklikleri anlamadıkça egzersizle kilo vermediklerini düşünmektedirler. Egzersiz başlangıcında kilo verememenin birçok nedeni vardır.

• Hareketsiz yaşam sürdürenler günlük egzersiz programına başladıklarında vücut egzersiz stresine direnç göstermekte ve vücutta değişiklikler oluşmaktadır.

• Vücut ağırlığı, aerobik egzersiz programının başlangıcı süresince değişmeyebilir, fakat vücut kompozisyonu değişebilir.

• Egzersizin kas dokusu, kan hacmi, kas glikojen depolarını artırarak kilo artışı sağladığı bilinmektedir.

• Egzersizle yağ dokusu azalmakta, fakat vücudun diğer bölümlerindeki artış, kilo kaybını engellemektedir. Egzersiz programı devam ettikçe kilo kaybı başlamaktadır. Egzersizin ilk başlarında az veya hiç kilo verilmemiş gibi görünse de vücut kompozisyonundaki bu değişiklik arzu edilen bir durumdur. Çünkü vücut yağı kayba uğramıştır. Egzersize uyum sonucu oluşan bu değişiklikler 1 ay sürebilmektedir. Daha sonra egzersizin gerektirdiği enerji kaybına bağlı vücut ağırlığı azalmaya başlamaktadır.

Çok az yemek yiyorum ama yine de zayıflayamıyorum. Bunun nedeni nedir?

Zayıflamak için aç kalmanın iyi bir başlangıç olduğu düşünülür. Oysa bu yanlış bir düşüncedir. Çok düşük kalorili diyetlerde olduğu gibi aç kalma da vücudun normal işlev göstermesi için gerekli enerji ve besin öğelerini sağlamada yetersiz kalır. Hızlı zayıflama yağ kütlesinden ziyade genellikle su ve kas kütlesi kaybına neden olur. Açlık, aynı zamanda yorgunluk ve uykusuzluk sorununu da beraberinde getirir. Uzun süreli açlık sonrasında metabolizma enerji harcamasını azaltır ve yağ depolarını artırmaya başlar. Yenilen çok az besin de yağ olarak depolanır. Bunun yanısıra açlık durumunda, enerji ihtiyacı için yeterli karbonhidrat kullanılmadığından keton cisimcikleri olarak bilinen bazı kimyasallar oluşur. Kanda bu cisimciklerin artması sağlığa zarar verir.

Yazın kilo verip kışın tekrar kilo alıyorum. Bunun nedeni nedir?

İklim koşulları vücut ısısını etkiler. Çevre ısısının her 10 derece düşüşünde enerji ihtiyacı %5 artar. Bir başka deyişle, vücut ısısı düştükçe, üşüdükçe, enerji ihtiyacı artar. Artan enerji ihtiyacını karşılamak için kışın daha fazla yemek yeme ihtiyacı duyulur ve genellikle tatlılar, hamur işleri vb. enerji içeriği yüksek besinler tercih edilir. Öte yandan, soğuk hava koşulları ve gündüzlerin kısa gecelerin uzun olması nedeniyle bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri azalır ve daha çok evde oturmayı tercih ederler. Bu durum, enerji alımı ile enerji harcaması arasındaki dengenin bozulmasına ve şişmanlığa neden olur.

Vücudumun hiçbir yerinde yağ yok, sadece göbeğimde var. Ben obez miyim?

Bel çevresinin kalça çevresi ölçümüne oranı kadınlarda 0, 85 cm ve erkeklerde 1, 00 cm'den fazla olması yağın karın bölgesinde ve iç organlarda toplandığını gösterir. Bu tip obezite diyabet, hipertansiyon ve kalp-damar hastalıkları riskinin artmasına neden olur.

Öğün atlamak kilo vermek için iyi bir yöntem midir?

Araştırmalar kahvaltı yapmayan ve gün içinde çok az yemek yiyen bireylerin kahvaltı yapan ve gün içinde en az 4-5 kez öğün tüketen bireylerden daha kilolu olduğunu göstermiştir. Bunun sebebi öğün atlayan bireylerin daha sonraki öğünlerde gereğinden fazla yemesi ve uzun süren açlık karşısında metabolizmanın yavaşlaması olarak açıklanmaktadır. Sağlıklı bir zayıflama diyeti üç ana, üç ara öğün olmak üzere 6 öğün içermelidir.

Her istediğimi yiyerek zayıflayabilir miyim?

İstediğiniz her besini yiyerek zayıflamanız mümkündür ancak bunun için besinlerle aldığınız enerjiden daha fazlasını harcamanız gereklidir. Bunun için günlük olarak besinlerden aldığınız enerjiyi bilmeli ve buna göre fiziksel aktivitenizi artırarak aldığınız fazla enerjiyi harcamaya dikkat etmeniz gereklidir. Burada porsiyon kontrolü en önemli anahtardır. Bunun için besinleri daha küçük porsiyonlarda tüketmeye ve az yağlı olanlarını tercih etmeye özen göstermelisiniz.

Akşam saat 20. 00'den sonra yemek yemek şişmanlatır mı?

Besinleri ne zaman yediğiniz çok önemli değildir. Tüketim zamanı fark etmeksizin besinlerden alınan enerji vücutta aynı etkiyi gösterir. Önemli olan besinlerle aldığınız enerji ile fiziksel aktivite yaparak harcadığınız enerjinin dengelenmesidir. Eğer yatmadan önce bir dilim pasta veya sandviç vb. yemek istiyorsanız gün boyunca besinlerden aldığınız kalori miktarını düşünün ve ona göre karar verin.

Zayıflama diyeti yaparken fast-food restaurantlardan uzak durmalı mıyım?

Zayıflama diyeti yaparken fast-food restorana gidebilirsiniz ama yüksek kalori içeren menüleri seçmemek koşuluyla! Çift menüler, 1 alana 1 bedava menülerden, patates kızartmasından ve tatlılardan uzak durmalısınız. İçecek olarak su, ayran, taze sıkılmış meyve suyu, yiyecek olarak da salata, sossuz hamburger veya sandviç vb. besinleri tercih etmelisiniz.

Terleyerek zayıflayabilir miyim?

Zayıflama programları arasında terleyerek fazla kilolardan kurtulma yöntemine de rastlamışsınızdır. Hamam, sauna gibi sıcak ortamlarda veya naylon giysiler kullanarak terleme yoluyla kilo kaybedebilirsiniz. Ancak kaybedilen kilo, yağ değil sudur. Terleme, dehidratasyona yani vücuttan sıvı ve elektrolit kaybına neden olarak sağlığınıza zarar verebilir.

Gıda etiketinde yazan "az yağlı" veya "yağsız" ifadesi "Kalorisiz" anlamına mı gelmektedir?

Bir besin yağ içermese de kalorili olabilir. Az yağlı veya yağsız besinlerin enerji içeriği tam yağlı besinlere göre genellikle daha düşüktür. Fakat bu tür ürünlerin üretiminde kullanılan pek çok işlem, söz konusu ürünlerin tam yağlı ürünlerle hemen hemen aynı hatta bazen daha fazla enerji içermelerine neden olur.

Yağın ayrıştırılmasından sonra lezzet ve kıvam vermek amacıyla katılan ilave şeker, un veya nişasta kamaştırıcıları bu tür ürünlerin enerji içeriğinin artmasına neden olur. Emin olmak için mutlaka gıdanın etiketini okuyunuz.

Bitkisel çaylar zayıflatır mı?

Bazı bitkiler bağırsakları çalıştırır bazı bitkiler idrar söktürücü özellik gösterir. Ancak hiçbir bitki zayıflatmaz. Zayıflamak için uzman kişilerin hazırladığı beslenme programları uygulanmalıdır.

Ilık su içmek zayıflatır mı?

İçilen suyun midede doluluk hissi uyandırması ve bağırsak hareketlerini artırması gibi etkilerinden dolayı zayıflama üzerinde olumlu etkisi vardır. Ancak zayıflama diyetleri uygulanırken su içme isteği azalabilir. Bu durumda vücudun susuz kalmaması için su içmeye özen gösterilmelidir.

Yemek sırasında su içmek kilo aldırır mı?

Su sağlığımız için çok önemli bir içecektir. Su içsem yarıyor düşüncesi doğru değildir çünkü suyun kalorisi yoktur. Yemek aralarında içilen su, kilo almanın aksine mideyi doldurarak gereğinden fazla yemek yenilmesini önler. Ağızda bulunan yemek artıklarını temizler.

Gün içinde çok fazla çay veya kahve içiyorum. Çay veya kahve şişmanlatır mı?

Çay ve kahvenin kalorisi yok denecek kadar azdır. Ancak içine katılan süt, şeker, şurup ve krema gibi ekler kalori değerini artırır. Örneğin bir adet kesme şeker (5 gr) 20 kalori verir. Günde 10 bardak çay içen ve çayına 2 adet şeker katan bir birey günde 400 kaloriyi sadece içtiği şekerli çaydan alır.

Bir insan günde kaç meyve yiyebilir? Meyve kilo yapar mı?

Yeterli ve dengeli beslenmek için sebze ve meyve grubundan günde en az 5 porsiyon tüketilmelidir. Meyvelerin su içeriği fazla vitamin ve mineral içeriği yüksek, kalorisi düşüktür. Kabuklu yenilen meyveler ile kuru meyveler iyi birer posa kaynağıdır.

Meyveler yemeklerden önce mi sonra mı yenilmelidir?

Meyveler vitamin ve minerallerden zengindirler. Yeterli ve dengeli bir beslenme düzeninde meyveler her öğünde tüketilebilir. Ancak ana öğün öncesinde meyve yenilmesi yüksek posa içeriği nedeniyle bireyi tok tutacağından ana öğünündeki besinleri yemesine engel olabilir. 3 ana, 2-3 ara öğün şeklinde beslenmede meyvelerin ara öğünlerde tüketilmesi; midenin tok tutulması, vitamin ve minerallerin emilmesi ve kan şekeri seviyesinin dengelenmesini sağlar.

Greyfurt, lahana çorbası, kereviz gibi bazı besinler vücuttaki yağı yakıp zayıflamaya yol açar mı?

Bir besinin sindirimi sırasında az miktarda enerjiye gereksinimi vardır fakat hiçbir besinin "kalori eritme", "yağ yakma" gibi bir özelliği yoktur.

Şeker yerine tatlandırıcı kullanarak zayıflayabilir miyim?

Şeker yerine kullanılabilen düşük kalorili veya kalori içermeyen yapay maddeler yapay tatlandırıcılar olarak nitelendiriliyor. Tatlandırıcılar, başlangıçta şeker hastalarının tatlandırma gereksiniminin giderilmesi için kullanılsa da günümüzde zayıflamak, zayıf kalmak ve şekerin diş sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak isteyenler tarafından da yaygın olarak kullanılmaktadır. Tatlandırıcı kullanımında aşırıya kaçmaktan kaçınılmalıdır.

Posa nedir? Posalı besinler zayıflatır mı?

Posa; insan vücudunun sindiremediği veya kan dolaşımına emilimini yapamadığı karbonhidratlardır. Posa, diğer karbonhidratlar gibi enerjiye dönüşemez ve kullanılmadan vücuttan atılır. Posa içeriği yüksek besinler; kuru baklagiller, sert kabuklu meyveler, kepekli tahıllar, sebzeler ve meyvelerdir. Bu besinler, düşük yağ içerikleri ve su bağlama kapasitesinin yüksek olması nedeniyle enerji alımını azaltır, çiğnemeyi uyararak yemek yemek için gerekli zamanı uzatır. Böylece vücut ağırlığının korunmasında ve zayıflamada önemli rol oynar ve obezite riskini azaltır.

Zayıflama diyetinde ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar bulunmalı mıdır?

Ceviz, fındık, fıstık vb. besinler yüksek enerji ve yağ içerir. Bununla birlikte içerdikleri yağ türü kan damarlarını tıkayıcı nitelikte değildir. Yağlı tohumlar aynı zamanda iyi birer protein kaynağıdırlar, posa ve magnezyum, bakır gibi mineralleri içerirler. Bu nedenle zayıflama diyetlerinde belirli miktarlarda bulunmasının bir sakıncası yoktur. Ancak aşırıya kaçılmamalıdır.

Ekmek şişmanlatır mı? Kızartılmış ekmek ile kızartılmamış ekmek arasında kalori bakımından fark var mıdır? Ekmek yiyerek kilo verebilir miyim?

Bir ince dilim ekmek yaklaşık 70 kalori enerji verir. Ekmek, B vitaminleri açısından zengin bir besin olmasının yanı sıra günlük beslenmede enerji kaynağı olarak kullanılır. Burada dikkat edilmesi gereken husus tüketim miktarıdır. Yeterli ve dengeli beslenme düzeni içinde uygun miktarlarda tüketilen ekmek şişmanlatmaz ve hatta besin değeri açısından zayıflama diyetinde de yer almasında sakınca bulunmamaktadır. Kızartılmış ekmek ile kızartılmamış ekmek arasında kalori değeri açısından fark bulunmamaktadır. Ekmeğin kızartılması sadece lezzetini ve yapısını değiştirir, kalorisini azaltmaz.

Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek yersem kilo verebilir miyim?

Kepekli ekmeğin posa, vitamin ve mineral içeriği beyaz ekmekten daha yüksektir. Bu nedenle zayıflama diyetinde yer alması uygundur. Kepekli ekmek aynı zamanda kan şekerinin ve kan kolesterol düzeyinin dengelenmesinde ve kabızlığın önlenmesinde de etkilidir. Ancak yeterli ve dengeli beslenme düzeni içinde aşırıya kaçmadan uygun miktarlarda tüketilmelidir. Tam buğday unundan yapılmış ekmek tercih edilmelidir.

Pilav veya makarna şişmanlatır mı?

Pilav veya makarna tahıl grubu besinlerdendir. Tahıl grubu besinler; bitkisel protein, vitaminler, mineraller, karbonhidratlar ve diğer besin öğelerini içermeleri açısından sağlık açısından önemli besinlerdir. Beslenmede enerji kaynağı olarak kullanılırlar. Bu nedenle aşırı tüketimleri şişmanlamaya neden olabilir. Yeterli ve dengeli bir beslenme düzeni içinde uygun miktarlarda tüketildiğinde ise şişmanlamaya neden olmazlar.

Zayıflamak için diyet ürünler mi tüketilmelidir?

Zayıflamak amacıyla diyet ürün kullanılması şart değildir. Diyet ürünler zayıflamayı sağlamaz, ancak bu ürünlerin zayıflamaya yardımcı oldukları bilinmektedir. Süt, yoğurt, peynir ve et gibi ürünler yağı azaltılarak, şekerlemeler, çikolatalar, şekerli içecekler şeker yerine tatlandırıcılarla üretilerek, ekmek ve tahıl grubu ürünler ise posa açısından zenginleştirilerek ve yağsız veya az yağlı olarak üretilerek diyet ürün haline dönüştürülmektedirler.

Patates yemeyi çok seviyorum, özellikle patates kızartmasını çok sık tüketiyorum. Patates şişmanlatır mı?Patates bir sebzedir ve vitamin ve minerallerden zengindir. 100 gr patates 76 kalori verir. Patates kızartıldığında ise yağ çekeceği için kalorisi artar. Bu nedenle patates yemeyi çok seviyorsanız haşlama, ızgara veya fırında pişirme yöntemlerini tercih etmelisiniz.

Çikolata yemeden duramıyorum. Çikolata kilo yapar mı?

Çikolata sevilerek tüketilen bir besindir. Ancak her besinde olduğu gibi çikolata da fazla tüketilmemelidir. Yağ ve şeker içeriği yüksek olan çikolata fazla miktarda tüketildiğinde kilo alımına neden olur.

Kahverengi esmer şeker ile beyaz şekerin kalorisi farklı mıdır?

Esmer şeker, beyaz kristal şeker ile ön işlemlerden geçirilmiş ve gıda saflığına ulaştırılmış bir miktar şekerkamışı melasının karıştırılmasından elde edilir. Renginin kahverengi olmasından dolayı da "Esmer veya Kahverengi Şeker" adını almıştır. Kalori bakımından esmer şeker ve beyaz şeker arasında çok az fark vardır; bu farkın sebebi su oranıdır. Esmer şeker, beyaz şekerin içermediği kalsiyum, magnezyum, demir ve potasyum içerir. Ancak bunlar çok az miktarda olduğu için büyük bir fark oluşturmamaktadır.

Zayıflama ilaçları kilo vermede yardımcı olur mu?

Zayıflama ilaçlarının vücut üzerindeki etkileri farklıdır, genellikle iştahı sınırlarlar. Pek çok yan etkileri vardır ve bağımlılık yapabilirler. Zayıflama ilaçları aşırı şişman olan ve diyet ve egzersiz tedavisi ile zayıflayamamış hastalarda ve belirli koşullarda hekim tarafından uygulanan bir tedavidir.

Zayıflama ilaçları neden kolayca alınabiliyor?

Piyasada zayıflama ilacı adı altında satılan çok değişik ürünler (tabletler, içecekler vb. ) bulunmaktadır. Bir ürünün ilaç olması için Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü tarafından ilaç ruhsatı alması gereklidir. Bu iznin olmadığı ürünler ilaç değil, bitkisel ürünlerdir. İlaçlar sadece eczanelerde, bitkisel ürünler ise genellikle aktarlar, baharatçılar, marketler ve bazı eczanelerde satılmaktadır.

Zayıflamak için bitkisel ürünler tercih edilmeli midir?

Bitkisel ürünler içinde tek bir bileşiğin varlığından söz etmek mümkün değildir. Tek bir bitkide bile birçok bileşik bulunmaktadır. Bu bileşikler birbirleriyle etkileşime girerek her birinin tek başına gösterdiği etkiden daha güçlü bir etki gösterebilir. Toksik doza dahi ulaşabilmektedir. Bazı durumlarda hekimin uyguladığı tedaviyi engelleyebilmektedir. İnternetten, aktarlardan baharatçılarda satılan bu tür ürünler uzmana danışılmadan kullanılmamalıdır. Satın alınan ürünün etiketinde Sağlık Bakanlığı veya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı izni olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Gazetelerde, dergilerde veya internette yer alan diyetler sağlıklı mıdır?

Gazete, dergi ve internette yer alan diyetler genel olarak tüm topluma sunulmaktadır. Oysa zayıflama diyeti bireye özgüdür. Diyete başlamadan önce mutlaka sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Hekim tarafından yapılacak sağlık muayenesi sonrasında diyetisyene başvurulmalıdır. Diyetisyen sizin yaşınız, cinsiyetiniz, sağlık durumunuz, mesleğiniz, aktivite durumunuz ve beslenme alışkanlıklarınıza göre size uygun sağlıklı bir zayıflama diyeti planlayacaktır.

En çok kalori veren besinler yağlar olduğuna göre zayıflama diyetleri tamamen yağsız mı olmalıdır?

Besin öğeleri içinde karbonhidratlar ve proteinlerin 1 gramı 4 kalori verirken yağların 1 gramı 9 kalori vermektedir. Yağlar en çok kalori veren besin öğeleridir. Ancak, yağların sağlığımız için çeşitli faydaları vardır. Örneğin elzem yağ asitleri ile yağda eriyen A, D, E ve K vitaminleri vücuda yağ ile alınır, yağ iç organları çevreleyerek dış etkilerden korur, mide boşalmasını geciktirir ve deri altı yağ tabakası vücuttan ısı kaybını önler. Vücuda alınan yağın genellikle yarısı besinlerin bileşimindedir ve görünmez yağdır. Günlük beslenmede ve zayıflama diyetinde bir miktar yağ bulunmalı ancak yağdan gelen enerji %30'u aşmamalıdır.

Tek tip besine dayalı diyetler sağlıklı mıdır?

Üzüm diyeti, patates diyeti, salata diyeti, makarna diyeti vb. tek tip besine dayalı diyetler, moda diyetler ve popüler diyetlerden uzak durulmalıdır. Bu tür diyetlerin; vücuttan yağ kitlesinin değil kas kitlesinin kaybedilmesi, bağışıklık sisteminin zayıflaması, vücuttan su kaybı nedeniyle böbrek fonksiyon bozukluklarına yol açması vb. pek çok yan etkisi vardır. En sağlıklı diyet, bireye özgü olarak düzenlenen ve yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırarak zayıflamayı sağlayan diyetlerdir.

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz haber sitemize 06.02.2012 tarihinde Hayati Akbaş tarafından girilmiştir. Her ne kadar yayın ilkelerimiz doğrultusunda belli bir süzgeçten geçirmiş olsak da haberin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, haber metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu muhabirin iznine tabidir.
Benzer Haberler
Benzer içerik bulunamadı.